Poland

Press Release

8 December, 2021
  • Poland downgraded from ‘narrowed’ to ‘obstructed’
  • Concerns about women’s rights and threats to women activists
  • Rights of LGBTQI+ people undermined; media independence threatened

Poland has been downgraded from ‘narrowed’ to ‘obstructed’ in a new report by the CIVICUS Monitor, a global research collaboration that rates and tracks fundamental freedoms in 197 countries and territories. According to the report, People Power Under Attack 2021, ongoing assaults on women’s rights, threats to women human rights defenders (WHRDs), the marginalisation of LGBTQI+ people, and threats to media independence, have all led to the downgrade.

Poland’s ‘obstructed’ rating means civic freedoms, including the freedoms of expression, assembly and association, are continuously violated in the country. The only other country in the European Union with this rating is Hungary.

Poland has been a ‘country of concern’ for the CIVICUS Monitor since 2020, and in February 2021 it was added to the CIVICUS Monitor ‘Watchlist’, a roundup of countries where there has been a recent and rapid deterioration in civic freedoms. Poland’s persistent failure to address these civic rights violations prompted the downgrade.

Last year, Poland’s Constitutional Tribunal ruled that abortions were only legal when the mother’s life is at risk, or if she is pregnant as a result of rape or incest. Thousands of women across Poland have taken to the streets to protest this violation of reproductive rights, and in November 2021, massive protests erupted after a 30-year old woman, known only as ‘Izabela’, was denied a life-saving termination. Last week, anti-women’s rights groups proposed an absolute prohibition on abortion which will jail women for having an abortion and criminalise anyone who helps them, sparking protests.


The CIVICUS Monitor is particularly concerned about the safety of women’s rights groups and activists that organised these protests. Several organisations have been threatened with bomb scares or death threats sent via email, including messages such as, “Do you support abortion? Wait, you are about to die!” to, “You have five days left.” Due to escalating threats, in October 2021 Marta Lempart, co-founder of the Polish Women's Strike, was assigned police protection in public. Obstructing the work of women’s rights activists and undermining their safety is a direct assault on their civic right to freely associate.

“The E.U. must stand with Polish citizens and stop the violation of women’s and reproductive rights in Poland. Polish women human rights defenders (WHRDs) and citizens need more than statements from E.U. leaders, they need protection, resources, continuous pressure, and urgent action. As long as the rule of law situation does not improve, the E.U. cannot back down,” said Aarti Narsee, Europe Civic Space Researcher at CIVICUS.

The rights of the Polish LGBTQI+ community to peacefully assemble continue to be under threat. The discriminatory “Stop LGBT” bill currently under consideration aims to ban Pride events and any other public gatherings that “promote” non-heterosexual orientations. The proposal is part of a broader assault on LGBTQI+ rights in Poland - municipalities had to revoke plans to create so-called “LGBT free-zones'' earlier this year after the E.U. threatened to withdraw funding.

“The E.U. must put more pressure on Poland to clean up its human rights record. It must continue to withhold the COVID Recovery Fund and immediately trigger the conditionality mechanism for E.U. funds going to Poland. These funds should bypass the government and be redirected to Polish organisations that uphold and respect E.U. values. Lastly, the E.U. must urgently increase its financial support for civil society and women human rights defenders (WHRDs) on the ground,” said Narsee.

Media freedoms are further deteriorating in Poland. One of the country’s largest publishers, Polska Press, has been taken over by state-owned oil company PKN Orlen, which has close ties to the ruling right-wing PiS party. Although the takeover has been suspended, eight editors-in-chief have already been dismissed, with others resigning due to “ownership changes”.

In August, the government passed a controversial media bill that limits foreign ownership of broadcasters. Although the government says it aims to prevent Chinese and Russian firms from getting a foothold in the Polish media industry, it is believed the bill is actually an attempt to get U.S. company Discovery to give up its stake in Poland’s biggest TV network, TVN. Additionally, this month the government-controlled Constitutional Tribunal will examine the constitutionality of Poland’s access to public information law, sparking major concerns that this will further limit freedom of information.

The deterioration of human rights at the Polish/Belarusian border is also concerning. Poland has continued to violate the rights of migrants and refugees through illegal pushbacks, resulting in the death of seven migrants, although numbers are estimated to be higher. There have also been several cases of journalists being arbitrarily detained while reporting on developments unfolding at the border.

The erosion of fundamental rights in Poland is mirrored across Europe, where even established democracies like the United Kingdom and France have seen a dramatic decline in civic rights this year. Within the E.U., Belgium and the Czech Republic have also been downgraded by the global rights index.

Over twenty organisations collaborate on the CIVICUS Monitor, providing evidence and research that help us target countries where civic freedoms are at risk. The Monitor has posted more than 550 civic space updates in the last year, which are analysed in the global report, People Power Under Attack 2021.

Civic freedoms in 197 countries and territories are categorised as either closed, repressed, obstructed, narrowed or open, based on a methodology that combines several sources of data on the freedoms of association, peaceful assembly and expression.

Poland is now rated ‘obstructed’ on the CIVICUS Monitor. There are a total of 43 countries in the world with this rating (see all). This rating is given to countries where civic space is monopolised by those in power, and where excessive force is commonly used by law enforcement agencies. Visit Poland’s homepage on the CIVICUS Monitor for more information and check back regularly for the latest updates.

INTERVIEWS

For more information or to arrange an interview, please contact:

matthew.reading-smith@civicus.org and media@civicus.org


8 Grudnia, 2021
  • Status Polski w Rankingu został obniżony z pozycji zawężony - „narrowed” do utrudniony - „obstructed”
  • Obawy związane z prawami kobiet i groźbami stosowanymi w kierunku aktywistek
  • Naruszanie praw osób LGBTQI+; Zagrożona niezależność mediów

Status Polski w nowym Raporcie CIVICUS Monitor – globalnym rankingu badawczym, oceniającym i śledzącym poziom podstawowych swobód obywatelskich w 196 krajach, został obniżony z pozycji zawężony (narrowed) do utrudniony (obstructed).

Według raportu „People Power Under Attack 2021”, wpływ na obniżenie pozycji w rankingu mają trwające ataki na prawa kobiet, groźby artykułowane w kierunku obrończyń praw człowieka (Women Human Rights Defenders - WHRD), marginalizacja osób LGBTQI+ i zagrożenia dla niezależności mediów.

Obecny status Polski „utrudniony” (obstructed) oznacza, że ​​w kraju stale łamane są wolności obywatelskie, w tym wolność słowa, zgromadzeń i zrzeszania się. Jedynym innym krajem w Unii Europejskiej z podobnym ratingiem są Węgry.

Polska stała się obiektem zainteresowania rankingu CIVICUS Monitor w 2020 r., a w lutym 2021 r. została dodana do „Listy krajów obserwowanych” czyli zestawienia krajów, w których w ostatnim czasie nastąpiło gwałtowne ograniczenie swobód obywatelskich i zawężenie przestrzeni obywatelskiej. Bezpośrednim czynnikiem wpływającym na obniżenie pozycji był brak zainteresowania ze strony władz znalezieniem rozwiązań mających na celu zapobieganie wspomnianym naruszeniom.

W ubiegłym roku polski Trybunał Konstytucyjny orzekł, że aborcje są legalne tylko wtedy, gdy życie matki jest zagrożone lub gdy jest w ciąży w wyniku gwałtu lub kazirodztwa. Tysiące kobiet w całej Polsce wyszły na ulice, by zaprotestować przeciwko temu łamaniu praw reprodukcyjnych, a w listopadzie 2021 r. doszło do masowych protestów po tym, jak 30-letnia kobieta, znana jako „Izabela” zmarła po tym jak, odmówiono możliwości przerwania ciąży i nie udzielono odpowiedniej pomocy medycznej. Grupy walczące z aktywistkami praw kobiet (tzw. grupy Pro-Life”) postulują o utrzymanie całkowitego zakazu aborcji, który obecnie obowiązuje w kraju i jest podstawą do orzeczenia kary więzienia dla kobiet dokonujących aborcje oraz kryminalizuje każdego, kto pomaga kobiecie w przeprowadzeniu aborcji.

CIVICUS Monitor jest szczególnie zaniepokojony bezpieczeństwem grup walczących o prawa kobiet i aktywistek, organizujących protesty. Kilka organizacji otrzymało maile z pogróżkami i informacjami o atakach bombowych, w tym wiadomościami typu: „Czy popierasz aborcję? Czekaj, niedługo umrzesz!” lub: „Pozostało Ci pięć dni”.

W związku z eskalacją zagrożeń, w październiku 2021 r. Marta Lempart, współzałożycielka Strajku Kobiet, otrzymała publiczną ochronę policyjną. Utrudnianie działań obrończyniom praw kobiet i podważanie ich bezpieczeństwa jest bezpośrednim zamachem na ich obywatelskie prawo do swobodnego zrzeszania się.

"Unia Europejska. musi stanąć po stronie polskich obywateli i powstrzymać łamanie praw kobiet i praw reprodukcyjnych w Polsce. Polskie obrończynie praw człowieka (WHRD) i obywatelki potrzebują czegoś więcej niż tylko apeli do władz Polski płynących z ust liderów krajów UE. Potrzebują wsparcia, zasobów, ciągłego utrzymywania presji na polskim rządzie. Dopóki sytuacja w zakresie praworządności nie ulegnie poprawie, UE nie może się wycofać.” – powiedziała Aarti Narsee, Europe Civic Space Researcher w CIVICUS.

Prawa polskiej społeczności LGBTQI+ do pokojowych zgromadzeń są nadal zagrożone. Rozważana obecnie dyskryminująca ustawa „Stop LGBT” ma na celu zakazanie Marszów Równości i wszelkich innych zgromadzeń publicznych, które wg. Twórców dokumenty „promują” orientacje nieheteroseksualne.

Projekt ustawy, podobnie jak uchwały niektórych samorządów tworzące tzw. „Strefy wolne of LGBT” – (z których większość gmin się wycofała na początku tego roku, po informacji, że UE zamrozi środki unijne dla gmin które ratyfikowały takie uchwały) jest częścią szerszego ataku na prawa LGBTQI+.

Unia Europejska powinna bardziej naciskać na rząd Polski, aby zaniechał praktyk łamania Praw Człowieka. UE powinna wstrzymać wypłaty z Funduszu Odbudowy i warunkować wypłatę środków poprawą sytuacji przestrzeni Obywatelskiej. Ponadto, Fundusze te powinny być bezpośrednio przekierowane do polskich organizacji, które bronią wartości Europejskich.

UE musi pilnie zwiększyć swoje wsparcie finansowe dla społeczeństwa obywatelskiego i obrończyń praw człowieka (WHRD) działających w terenie” – powiedziała Narsee.

Swoboda mediów w Polsce ulega dalszej marginalizacji. Jeden z największych wydawców w kraju - Polska Press, został przejęty przez Państwowy Koncern Naftowy PKN Orlen, blisko związany z rządzącą prawicową partią PiS. Chociaż przejęcie zostało zawieszone, ośmiu redaktorów naczelnych zostało już zwolnionych, a pozostali zrezygnowali z powodu „zmian właścicielskich”.

W sierpniu rząd przyjął kontrowersyjną ustawę medialną, która ogranicza możliwość nabywania przez kapitał zagraniczny pakietów większościowych w polskich firmach medialnych. Rząd argumentuje ten ruch, uniemożliwieniem chińskim i rosyjskim firmom zdobycia przyczółka w polskim przemyśle medialnym, jednak projekt ten uważany jest w rzeczywistości za próbę nakłonienia amerykańskiej spółki Discovery do rezygnacji z udziałów w największej polskiej sieci telewizyjnej TVN. Ponadto w tym miesiącu kontrolowany przez rząd Trybunał Konstytucyjny zbada konstytucyjność prawa o dostępie Polski do informacji publicznej, wzbudzając poważne obawy, jeszcze większego ograniczenia swobody informacji.

Niepokojące są również pogarszające się warunki przebywających na granicy polsko-białoruskiej migrantów. Polska nadal narusza prawa migrantów i uchodźców poprzez spychanie ich na stronę białoruska (stosując tzw push-backi). W incydentach związanych z przekraczaniem granicy zginęło siedmiu migrantów, chociaż szacuje się, że liczby te są wyższe. Odnotowano również kilka przypadków nieuprawnionego zatrzymania dziennikarzy przez służby mundurowe podczas relacjonowania wydarzeń na granicy spoza strefy zamkniętej .

Erozja przestrzegania fundamentalnych praw człowieka w Polsce znajduje odzwierciedlenie w całej Europie, gdzie nawet ugruntowane demokracje, takie jak Wielka Brytania i Francja, odnotowały w tym roku dramatyczny spadek praw obywatelskich. Inne kraje Unii Europejskiej jak np. Belgia i Czechy, także odnotowały spadek w rankingu.

Ponad dwadzieścia organizacji współpracuje z CIVICUS Monitor, dostarczając dowodów i badań, które pomagają nam dotrzeć do informacji w krajach, w których zagrożone są swobody obywatelskie. CIVICUS Monitor opublikował w zeszłym roku ponad 568 aktualizacji dotyczących przestrzeni obywatelskiej, które są analizowane w globalnym raporcie „People Power Under Attack 2021”.

Ocena Przestrzeni Obywatelskiej w 196 krajach jest klasyfikowana jako zamknięta (closed), represjonowana (repressed), utrudniona (obstructed), zawężona (narrowed) lub otwarta (open), i jest oparta o metodologię, która łączy kilka wskaźników dotyczących wolności zrzeszania się, pokojowych zgromadzeń i wypowiedzi.

Status Przestrzeni swobód obywatelskich w Polsce w CIVICUS Monitor jest obecnie na poziomie „obstructed”- utrudniony.

Na świecie są łącznie 43 kraje z tą oceną (zobacz wszystkie). Ta ocena jest przyznawana krajom, w których przestrzeń obywatelska jest zmonopolizowana przez rządzących i gdzie nadmierna siła jest powszechnie stosowana przez organy ścigania. Odwiedź polską stronę w CIVICUS Monitor, aby uzyskać więcej informacji i regularnie sprawdzaj najnowsze aktualizacje.

WYWIADY

W celu uzyskania większej ilości informacji i umówioenia wywiadu, prosimy o kontakna adresy mailowe: matthew.reading-smith@civicus.org lub media@civicus.org